Wapenboek van Veurne-Ambacht, 1229-1952

P.A. Donche
petrus.uncius@gmail.com

Verschijningsdatum: 1 maart 2008

Voorraad: (in boekvorm uitgeput) Voor een gepersonaliseerde PDF-versie (€ 20) mail naar petrus.uncius@gmail.com.

In dit wapenboek werden de wapenschilden van Veurne-Ambachtse families gerepertorieerd. Dit gebeurde op basis van een uitgebreide reeks archivalische en historische bronnen. Alle varianten die werden aangetroffen werden ook in dit repertorium opgenomen.
 
Hiervoor raadpleegden wij diverse gepubliceerde genealogische verzamelwerken, zoals A. Merghelyncks Recueil des généalogies inédites, J.-J. Gailliards Bruges et le Franc, de 27 delen van de reeks Tablettes des Flandres, monografieën over individuele families en historische werken die Veurne-Ambacht als onderwerp hebben en waar ook genealogische en heraldische informatie in te vinden was. Ook uit diverse ongepubliceerde genealogisch-heraldische handschriften werd geput. De daarin gevonden wapenschilden van Veurne-Ambachtse families werden vergeleken met een aantal 14de- en 16de-eeuwse wapenboeken van Vlaanderen naast andere van latere datum, hetzij gepubliceerd, hetzij nog ongepubliceerd in handschrift. Nog bestaande grafmonumenten, wapenborden en glasramen met wapenschilden werden ook als bron gebruikt. Voor wat op dat gebied verdwenen is, werd gebruik gemaakt van handschriftelijke verzamelingen van grafschriften (waarin bijna steeds de wapenschilden die bij de families horen ook vermeld worden).
 
De oudste bron voor wapenschilden zijn uiteraard de zegels. Hiervoor werden een aantal reeksen en oorkondenverzamelingen geraadpleegd in het Stadsarchief Veurne, het Rijksarchief te Brugge of het Groot-Seminarie te Brugge. Voor zegels in andere verzamelingen werd beroep gedaan op de gekende repertoria van De Raadt en Demay.
 
Men kan zich misschien afvragen wat moet begrepen worden onder een 'Veurne-Ambachtse familie'. Een precieze definitie hiervan is moeilijk te geven, want het begrip is rekbaar: immers, doorheen de tijd verplaatsen families zich naar andere regio's: sommige families die aanvankelijk eeuwenlang in het Veurnse aanwezig waren, hadden in de latere generaties alleen nog nakomelingen in andere streken. Anderzijds zijn er families die duidelijk hun stempel hebben gedrukt op Veurne-Ambacht maar er pas vanaf een bepaald ogenblik in ingeweken zijn. Nog andere hebben er slecht kortstondig verbleven maar niettemin manifest hun sporen nagelaten. Waar trekt men de grens? Het is onvermijdelijk dat een invulling van dit begrip altijd min of meer subjectief zal zijn.

Wij hebben de volgende criteria gehanteerd voor opname van een familienaam in dit wapenboek:
 
- families die door A. Merghelynck typisch Veurne-Ambachts genoemd worden in zijn overzicht per dorp in zijn werk Le fief-manoir dit ‘le Château de Beauvoorde’ à Wulveringhem (1408-1900) [[1]].
- families waarvan een lid minstens één maal burgemeester van de stad, landhouder van de kasselrij of burgemeester-landhouder van de verenigde stad en kasselrij Veurne geweest is.
- families van schepenen van Veurne-Ambacht waarvan een zegel met het familiewapen bewaard bleef.
- families waarvan uit de gepubliceerde of handschriftelijke genealogie blijkt dat zij in ruime mate in de stad of de kasselrij Veurne verbleven heeft.
 
Wij hebben dit repertorium eerder breed dan restrictief opgevat. Zo werden ook de wapenschilden van verwante families, zoals die in grafmonumenten of wapenborden te vinden zijn mee opgenomen (voor zover ze niet al te duidelijk uitheems zijn).
 
In totaal werden ongeveer 440 familiewapens gerepertorieerd (met daarnaast hun varianten) op basis van 42 verschillende bronnen.